सन् १९७३ सेप्टेम्बर ११ मा चिलीका जननिर्वाचित राष्ट्रपति साल्भाडोर एयेन्डेको सरकारविरूद्ध संरा अमेरिकी साम्राज्यवादद्वारा निर्देशित चिली सेनाले विद्रोह गर्यो । चुनाव जितेर सरकारमा पुगेको पपुलर युनिटी पार्टीमाथि सेनाले चर्को दमन गर्यो । एयेन्डे स्वयम् फासीवादी सेनाविरूद्ध लड्दालड्दै राष्ट्रपति भवनमा मारिए । सेप्टेम्बर १३ मा अगस्टो पिनोचेको नेतृत्वमा नयाँ सरकार गठन भयो । सैनिक सरकारले तत्कालै संसद्लगायत सबै प्रजातान्त्रिक निकायहरू विघटन ग¥यो । पिनोचेले चुनाव गर्ने प्रावधान खारेज गरे, विरोध प्रदर्शन र हडताल गर्न पाउने प्रजातान्त्रिक अधिकार बर्खास्त गरे । साथै पुस्तक, पत्रपत्रिका र विद्यालयको पाठ्यपुस्तकमाथि कडा सेन्सर थोपरियो ।
संरा अमेरिकाका परराष्ट्र मामिला अधिकारी हेनरी किसिङ्गरले सेप्टेम्बर ११ अघि चिलीमा एयेन्डे सरकारको सन्दर्भमा भनेका थिए, “मलाई थाहा छैन, आफ्नै जनताको गैरजिम्मेवारीका कारण कुनै देश कम्युनिस्ट बन्दै गरेको हामी किन टुलुटुलु हेरिरहेका छौँ ?” उनको यो अभिव्यक्तिसँगै सैनिक विद्रोह अघि र पछि संरा अमेरिकी साम्राज्यवादले गरेका गतिविधिबाट त्यो विद्रोहपछाडि साम्राज्यवादी संलग्नता खुला आकाससरि देखिन्छ ।
त्यसो त आज चिली पिनोचेको झन्डै तीस वर्षको शासनबाट मुक्त भइसकेको छ । तर, अझै पनि चिली फासीवादी शासनबाट मुक्त भइसकेको छैन । चिलीका मजदुर, किसान र विद्यार्थीहरू अझै फासीवादी सरकारविरूद्ध लडिरहेका छन् । संसारले आज चिलीमा बढिरहेको क्रान्तिकारी उभार हेरिरहेको छ, केही सिकिरहेको छ । तर, सेप्टेम्बर ११ को त्यो पाशविक दमनको समय आज पनि चिलीका धेरै जनताको दिमागमा त्रासद विगतको रूपमा ताजा छ । चिलीमा एयेन्डे सरकारको अन्त्यलाई विश्व कम्युनिस्ट आन्दोलनमा शान्तिपूर्ण अथवा चुनावी प्रतिस्पर्धाबाट क्रान्ति अन्ततः असम्भव हुने प्रमाणको रूपमा छलफल हुने गरेको छ । नेपालकै वामपन्थी आन्दोलनमा बेला–मौकामा चिली र इन्डोनेसियाको इतिहास चर्चामा आउने गर्दछ । यो सैद्धान्तिक बहसमा अझ टेवा पु¥याउन चिलीमा सेप्टेम्बर ११ को सत्ता कब्जापश्चात् २८ सेप्टेम्बरका दिन क्युवाको राजधानी हवानामा तत्कालीन क्युवाली राष्ट्रपति एवम् क्युवाली क्रान्तिका नेता फिडेल क्यास्ट्रोले दिनुभएको मन्तव्य अङ्ग्रेजीबाट नेपालीमा भाषान्तरण गरिएको छ । लेफ्ट वल्र्ड र ओसिन प्रकाशनको सहकार्यमा प्रकाशित ‘चिली अर्को सेप्टेम्बर ११’ (Chile : The other September 11) पुस्तकबाट यो आलेख भाषान्तरण गरिएको हो । पुस्तकको सम्पादन पिलार अगुइलिरा (Pilar Aguilera) र रिकार्डो फ्रेड्स (Ricardo Fredes) ले गरेका छन् । फिडेल क्यास्ट्रोको उक्त मन्तव्य यहाँ प्रस्तुत छ –
दस महिना पनि भएको छैन, सन् १९७२ को डिसेम्बर १३ का दिन यही खुलामञ्चमा हाम्रा (क्युवाली) जनताले राष्ट्रपति एयेन्डेसँग अन्तिम पटक भेटेका थिए । उनका ओजपूर्ण शब्द सुन्न र उनी अनि चिलीमा चालु क्रान्तिकारी प्रक्रियाप्रति हाम्रो विश्वास, सद्भाव र समर्थन व्यक्त गर्न लाखौँ क्युवाली जनताले उनलाई यहाँ भेटेका थिए । त्यो दिन चिलीको क्रान्तिमा सम्पूर्ण सहयोग गर्ने हाम्रो प्रतिबद्धता उनीसमक्ष व्यक्त गरेका थियौँ । चिलीका जनतालाई पठाउन सकियोस् भनेर आफ्नै छाक काट्ने हाम्रो निर्णयले राष्ट्रपति एयेन्डेको मनलाई गहिरो गरी स्पर्श गरेको हामीले आभास गरेका थियौँ ।
केही दिनका लागि भ्रमणमा रहँदा राष्ट्रपति एयेन्डे कति खुसी भएका थिए; हामी अझै सम्झन्छौँ । उनले आफ्नै मित्रहरू, आफ्ना असल दाजुभाइ, दिदीबहिनी र आफ्नै परिवारको माझ भएको आभास गरेका थिए । हो, हामी यही खुलामञ्चमा विश्वस्त भएका थियौँ, कुनै पनि सङ्कटको घडीमा उनले एकजना क्रान्तिकारीको व्यवहार गर्नेछन् । अनि यही खुलामञ्चमा उनले हामीलाई भनेका थिए, “चिलीका जनताले प्रतिक्रान्तिकारी हिंसाको जवाफ क्रान्तिकारी हिंसाले दिनेछन् ।”
राष्ट्रपति एयेन्डे र चिलीको क्रान्तिकारी प्रक्रियाले विश्वभर ठुलो अभिरूचि र ऐक्यबद्धताको सञ्चार गरेको थियो । इतिहासमै पहिलोपटक चिलीमा एउटा नयाँ अनुभवको विकास भयो : शान्तिपूर्ण, कानुनी बाटोबाट क्रान्ति गर्ने प्रयत्न । उनको प्रयत्नप्रति अन्तर्राष्ट्रिय कम्युनिस्ट आन्दोलनको मात्र होइन, विश्वभरका भिन्न–भिन्न राजनीतिक दृष्टिकोणबाट समेत समर्थन र ऐक्यबद्धता प्राप्त थियो ।
हामीले हाम्रो क्रान्ति त्योभन्दा फरक तरिका (सशस्त्र सङ्घर्ष) बाट गरेको तथ्य हुँदाहुँदै पनि हाम्रो पार्टी र जनता अनि विश्वभरका अन्य क्रान्तिकारी जनताले उनलाई समर्थन गरे । उनीप्रति हाम्रो समर्थनका कारण हामीलाई कति पनि पश्चाताप छैन किनभने साम्राज्यवाद र शासकवर्गका स्रोत–साधन, सबै प्रतिकूल परिस्थितिबिच पनि हामीले चिलीमा निर्वाचन जित्नसक्ने सम्भावना देखेका थियौँ । सन् १९७० को निर्वाचनमा चिलीका वामपन्थीहरूलाई जिताउन उनीहरूका प्रयत्नमा सहयोग र समर्थन गरेको कुरा सार्वजनिकरूपमा भन्न हामीलाई कुनै अप्ठ्यारो छैन ।
नभन्दै निर्वाचनमा वामपन्थीहरूलाई विजय प्राप्त भयो । वामपन्थी पपुलर युनिटी दल आफ्ना सामाजिक एवम् राजनीतिक कार्यक्रमसहित निर्वाचन जित्न सफल भयो । निःसन्देह त्यसको अर्थ क्रान्तिको विजय थिएन, त्यसको अर्थ शान्तिपूर्ण, कानुनी तरिकाबाट शक्तिको अत्यन्त महत्वपूर्ण ठाउँमा पहुँचमात्र थियो ।
तथापि, एयेन्डेले सामना गरेका समस्याहरू उति सहज भने थिएनन् । सुरूबाटै षड्यन्त्रका तानाबाना बुनिसकिएको थियो । निर्वाचनपछि उनलाई राष्ट्रपतिमा पदबहाली गर्नबाट वञ्चित गर्ने प्रयास भएको थियो । साम्राज्यवाद र उसका मतियारहरू संरा अमेरिकी केन्द्रीय गुप्तचर विभाग (सीआईए) एवम् बहुराष्ट्रिय कम्पनीहरूले साल्भाडोर एयेन्डेलाई चिलीको राष्ट्रपति बन्नबाट रोक्न षड्यन्त्र गरेका थिए । त्यही षड्यन्त्रका क्रममा उनीहरूले चिली सेनाका सेनापतिको हत्यासमेत गरे । जनमतले निर्णय गरेअनुसार साल्भाडोर एयेन्डेलाई राष्ट्रपति पदमा बहाली गर्नुको सट्टा आक्रामक एवम् प्रस्ट प्रतिक्रियावादी खेमाका पूर्वराष्ट्रपति फ्रेई (Frei) ले राष्ट्रपति पदबाट हट्न आनाकानी गरिरहे ।
साम्राज्यवादी षड्यन्त्र र प्रयासबिच पनि अन्ततः पपुलर युनिटीको नाममा साल्भाडोर एयेन्डेले पदभार ग्रहण गरे ।
उनीसामु के–कस्ता समस्या आइपरे ? पुँजीवादी राज्य संयन्त्र ज्यूँका त्यूँ थियो । सेना आफूलाई अराजनीतिक संस्था भन्दै क्रान्तिकारी प्रक्रियामा निस्क्रिय प्रायः रह्यो । पुँजीवादी व्यवस्थापिकाका बहुमत सदस्यहरू शासकवर्गको तालमै नाच्थे । न्याय प्रणाली पूर्णरूपमा प्रतिक्रियावादीहरूको पक्ष लिन्थ्यो । चिलीको अर्थतन्त्र पनि पूर्णरूपमा टाट पल्टिसकेको थियो र चिली सरकारको ऋण ४ अर्ब अमेरिकी डलर थियो । त्यस्तो पृष्ठभूमिमा एयेन्डेले सरकारको लगाम हातमा लिएका थिए ।
यति धेरै ऋण साम्राज्यवादी नीति र संरा अमेरिकी योजनाको दुष्परिणाम थियो । चिलीमा चालु सामाजिक आन्दोलन अवरूद्ध गर्न र प्रतिरोध गर्न साम्राज्यवाद त्यहाँ क्रिश्चियन प्रजातान्त्रिक सरकारको नमुना बनाउन प्रयत्नरत थियो ।
फ्रेई राष्ट्रपति छँदा संरा अमेरिकाले चिलीलाई ठुलो धनराशी ऋण प्रदान गर्यो । तर, त्यो ऋणको लक्ष्य चिलीको विकास गर्नु थिएन, क्रिश्चियन प्रजातान्त्रिक सरकारको लागि प्रगति र समृद्धिको मानक मानिएका कार, टेलिभिजन, रेफ्रिजेरेटरजस्ता सबै प्रकारका अन्य सौखिनदार उपभोग्य सामग्रीका लागि थियो त्यो ऋण ।
राष्ट्रपति एयेन्डेको अघि ऋणमा चुर्लुम्म डुबेको देश थियो, त्यो देश जहाँ साम्राज्यवादले आफ्ना परम्परा एवम् उपभोग्य बानी व्यवहारको जग बसालिसकेको थियो । त्यो देश जहाँ पत्र–पत्रिका, टेलिभिजन र रेडियोजस्ता आमसञ्चारका माध्यमहरू कुलीनतन्त्रको मुठीमा कैद थियो । त्यतिबेला तामाको मूल्य प्रतिपाउन्ड (१ पाउन्डमा ०.४५४ किलोग्राम अर्थात् ४५४ ग्राम हुन्छ) ७५ पैसाबाट ४८ पैसामा झरेको थियो ।
त्यस अतिरिक्त जनता बृहत् स्तरको बेरोजगारीजस्ता समस्या समाधानको माग गरिरहेका थिए, जसको समाधानका अतिरिक्त अरू कुनै विकल्प थिएन । जनताले आवश्यक ठानेका माग पूरा गर्नैपर्ने अवस्था थियो तर ती आवश्यकता पूर्ति गर्न पपुलर युनिटी सरकारसामु ठुलठुला आर्थिक अवरोधहरू थिए । जब भूमिसुधार कार्यक्रम कार्यान्वयनमा ल्याइयो, कृषि क्षेत्रका बुर्जुवावर्गले तत्काल कृषि उत्पादनमा निषेध सुरू गरे । वितरण केन्द्र, सरसामान पसल र भण्डारहरूका मालिक पुँजीपतिवर्गले पपुलर युनिटी सरकारलाई समस्यामा पार्न बजारमा कृत्रिम अभाव सृजना गरिदिए ।
चिलीका लाखौँ–लाख जनताको रगत पसिना एक गरी बनाइएका तामाखानीहरू राष्ट्रियकरण गर्ने निर्णय गरेलगत्तै चिली सरकारलाई सबै अन्तर्राष्ट्रिय सङ्गठनहरूले दिँदै आएको ऋण सहायता साम्राज्यवादले बन्द गरिदियो अनि चिलीको अर्थतन्त्रमा गतिरोध सृजना गर्ने प्रयत्नतिर लाग्यो ।
साम्राज्यवाद, प्रतिक्रियावादीवर्ग र प्रतिक्रियावादी सञ्चारमाध्यमसँगको जटिल सम्बन्धलाई आगोमा घ्यू थप्ने काम नेसनल पार्टी र क्रिश्चियन डेमोक्रेटिक पार्टीजस्ता पुँजीवादी राजनीतिक पार्टीहरूले गरे । राष्ट्रपति एयेन्डेले गर्न खोजेका सबै काममा उनीहरूले अवरोध सृजना गरिदिए । व्यवहारतः एयेन्डेलाई शासन गर्न लगभग असम्भव बनाइदिए । उनीहरूले सरकारलाई कुनै पनि काम गर्न नदिने उद्देश्यले सरकारको हातखुट्टा बाँध्ने काम गरे ।
पपुलर युनिटी पार्टीको सरकारले ती तीन वर्षमा आफ्ना नीति तथा कार्यक्रम लागु गर्न खोज्यो तर वास्तवमा ती वर्षहरू सङ्घर्ष, जटिलता र दुःखको कालखण्ड बने । तीन वर्षमा एकपछि अर्को हत्याहरू भए, एकपछि अर्को षड्यन्त्रहरू गरिए । मालिक, व्यापारी र क्युवामा भएका जस्ता पेसाकर्मीहरूसमेत शासकवर्गको पक्षमा थिए र सरकारका गतिविधिमा अवरोध पु¥याइरहेका थिए । उनीहरूले बारम्बार हडताल र काम बन्द गरेर देशलाई पूर्णतः गत्यावरोधमा पु¥याएका थिए । उनीहरूले पपुलर युनिटी सरकारलाई सत्ताच्युत गर्न पटक–पटक सेनालाई उचालिरहेका थिए ।
यस्ता अनेकन प्रतिकूलताबिच राष्ट्रपति एयेन्डेले आफ्नो कामलाई चालु राखे । उनले चिलीका जनताका लागि धेरै काम गरे र गर्ने प्रयत्न गरिरहे । यी तीन वर्षमा चिलीका जनता, त्यसमा पनि विशेषतः मजदुर र किसानले आफ्नो देशका राष्ट्रपति कुनै कुलीन, ठुला जमिनदार वा पुँजीपतिवर्गका प्रतिनिधि नभई गरीब र श्रमजीवीवर्गकै प्रतिनिधि भएको हृदयङ्गम गरे । उनीहरूले आफ्नो राष्ट्रपतिलाई जस्तै प्रतिकूलताबिच निरन्तर सङ्घर्ष गरिरहेका जनताका असल प्रतिनिधिको रूपमा बुझेका थिए ।
राष्ट्रपति एयेन्डेलाई प्रतिकूल समयको आभास थियो र सम्भावित खतराको पूर्वानुमान थियो । उनले फासीवादको जन्म हुँदै गरेको प्रत्यक्ष अनुभव गर्दै थिए । साम्राज्यवादले नै ती शक्तिलाई जन्माएको र प्रोत्साहन गरिरहेको थियो । त्यस अवस्थामा एयेन्डेले गर्नुपर्ने काम भन्नु नै उनीहरूको सामना थियो । उनी आफ्नो ज्यान दाउमा लगाएर पनि क्रान्तिकारी प्रक्रिया जोगाउन प्रतिबद्ध थिए र उनीसँग लड्ने भावना प्रचुर थियो ।
क्युवाली प्रतिनिधिमण्डलको बिदाइमा सन् १९७१ डिसेम्बर ४ को साँझ सान्टियागो सहरको रङ्गशालामा उनले प्रस्ट र जोशपूर्ण पाराले भनेको कुरा हामी अझ पनि सम्झन्छौँ ।
“… पूर्ण सौम्यताका साथ म भद्रपूर्वक तपाईँहरूलाई भन्दै छु– म कोही एपोस्टल (क्राइस्टका निकटवर्ती शिष्य) वा कोही मसिहा होइन । मसँग सहिदको जस्तो उँचो भावना नहोला । तर, म जनताद्वारा निर्दिष्ट जिम्मेवारी पूरा गर्न उद्यत एकजना सामाजिक योद्धा हुँ । इतिहासको घडीको सुइ उल्टो घुमाउने दुष्प्रयास गर्नेहरू र बहुमत जनताको चाहना लत्याउनेहरूले बुझन्, सहिदजस्तो उँचो भावनाबाट ओतप्रोत नभए पनि म कदापि झुक्नेछैन । उनीहरूले बुझून् जनताको आदेश सफलीभूत बनाएपछि मात्र म ला मोनाडा (चिलीको राष्ट्रपति भवन) छोड्नेछु ।
उनीहरूले यो कुरा सुन्नैपर्छ, यो कुरा महसुस गर्नैपर्छ र मथिङ्गलभित्र घुसाउनैपर्छ ः म यो चिली क्रान्तिको रक्षा गर्नेछु र जनताको सरकारको रक्षा गर्नेछु किनभने जनताले मलाई यही आदेश दिएका छन् । मसँग अर्को कुनै दोस्रो विकल्प छैन । मलाई गोलीले छियाछिया बनाएपछि मात्र उनीहरूले मलाई जनताका कार्यक्रम कार्यान्वयनबाट रोक्न सक्नेछन् ।”
यो मात्र भाषण थिएन । यसमा एकजना स्वाभिमानी मानिसको इच्छाशक्ति र प्रतिबद्धता प्रतिबिम्बित छ ।
साल्भाडोर एयेन्डेले निकै नाटकीय र प्रभावशाली ढङ्गले आफ्ना वाचा पूरा गरे ।
फासीवादीहरूले सेप्टेम्बर ११ मा घटेका घटनाहरू सकभर जनताबिच सार्वजनिक नहोस् भनी अधिकतम प्रयास गरे । त्यो बिहान राष्ट्रपतिसँगै रहेका व्यक्तिहरूमध्ये केही बाँचेका व्यक्तिका कुरा सुनेर हामीले सेप्टेम्बर ११ मा राष्ट्रपति एयेन्डेलाई के भएको थियो, ठम्याउन सक्ने भएका छौँ । त्यो दिन राष्ट्रपति एयेन्डेसँगै रहेका एयेन्डेपुत्रीले हामीलाई आफूले देखे–भोगेका सबै घटनाक्रम सुनाइसकिन् । उनले एयेन्डेभित्रको मानवीय आयामबारे प्रस्ट पारिसकिन् । एयेन्डे निःशस्त्र कामरेडहरू र त्यहाँ बिनाअर्थ मारिनसक्ने व्यक्तिहरूबारे निकै चिन्तित बनेका रहेछन् किनभने भावी सङ्घर्ष चालु राख्न कार्यकर्ता र नेताहरूको आवश्यकताबारे उनलाई राम्रो हेक्का थियो । कति सही थिए उनी ।
त्यो दिन कदाचित कामरेड बिट्रिज एयेन्डे (राष्ट्रपति एयेन्डेकी छोरी) पनि ला मोनाडा दरबारमा मारिएकी भए आज यहाँ उपस्थित दसौँ लाख जनता र संसारभरकै जनताले एयेन्डेका अन्तिम क्षणको सक्रियता, चासो र चिन्ताबारे थाहा पाउने थिएनन् । विशेषतः क्रान्तिकारी शक्तिसँग एकताको मानसिकता, एकताको निम्ति उनको आह्वान र आफ्नो न्यायपूर्ण विचारको रक्षाको लागि अन्तिम दमसम्म अथकरूपमा सङ्घर्ष गर्ने उनको भावनाबारे संसारलाई पत्तो हुने थिएन । आज हामीलाई राष्ट्रपति एयेन्डेको मनसाय के रह्यो र त्यो दिन उनको भावना कस्तो रह्यो, थाहा छ ।
सेप्टेम्बर ११, बिहान ६ः२० बजे । टोमस मोरो राष्ट्रपति निवासको फोनको घण्टी बज्छ । फोनमा राष्ट्रपतिलाई सैनिक विद्रोह हुन लागेको जानकारी गराइन्छ । तत्कालै राष्ट्रपतिले आफ्ना निजी अङ्गरक्षकहरूलाई सतर्क रहन आदेश दिन्छन् । अनि आफू राष्ट्रपति रहेको पपुलर युनिटी पार्टीको सरकार रक्षा गर्न ला मोनाडा दरबार जाने दृढ निर्णय गर्छन् । उनीसँग २३ जना अङ्गरक्षक हुन्छन्, २३ वटा स्वचालित राइफल, २ वटा ३० क्यालिबरका मेसिनगन र तीन वटा लामा अग्नि प्रक्षेपक हतियार हुन्छन् । उनीहरू चारवटा कार र एउटा पिकअपमा बसेर राष्ट्रपति भवन पुग्छन् – बिहान ७ः३० बजे ।
आफ्नो स्वचालित राइफल बोकेर आफ्ना अङ्गरक्षकहरूसँग राष्ट्रपति ला मोनाडाको मुख्य द्वारभित्र प्रवेश गर्छन् । त्यतिन्जेल राष्ट्रपति भवनमा अरू बेलाजस्तै अर्धसैनिक सुरक्षाकर्मीद्वारा नै पहरा दिइएको हुन्छ ।
भित्र पसेलगत्तै उनले आफ्ना विश्वासिला व्यक्तिहरूको बैठक बोलाई स्थिति ज्यादै गम्भीर भएको जानकारी दिन्छन् । बैठकमा उनले फासीवादी विद्रोहविरूद्ध चिलीको संवैधानिक, लोकप्रिय सरकार रक्षार्थ अन्तिम समयसम्म लड्ने निर्णय सुनाउँछन् । उनी हातहतियार के कति छन्, निरीक्षण गर्छन् र राष्ट्रपति भवन रक्षा गर्ने पहिलो आदेश जारी गर्छन् ।
अनुसन्धान विभागका सातजना व्यक्ति रक्षा दललाई सहायता गर्न त्यहाँ आइपुग्छन् । त्यतिन्जेल भवन रक्षामा खटाइएका अर्धसैनिक सुरक्षाकर्मी आ–आफ्नै स्थानमा तैनाथ हुन्छन् र कोही–कोही राष्ट्रपति भवन रक्षाको लागि तम्तयार रहन्छन् । राष्ट्रपतिका अङ्गरक्षकहरूको एउटा सानो समूह भवनको मुख्यद्वारमा तैनाथ रहन्छन् । धोकेबाजीको सम्भावनालाई ध्यानमा राखी उनीहरूलाई कोही पनि सैनिक अधिकारीलाई प्रवेश निषेध गर्न आदेश दिइन्छ ।
त्यसबिचको एक घण्टामा राष्ट्रपति एयेन्डेले रेडियोमार्फत चिलीका जनतालाई तीनपटक सम्बोधन गर्छन् । आफ्ना रेडियो सम्बोधनमा उनले प्रतिरोध गर्ने इच्छा व्यक्त गर्छन् ।
बिहान ८ः१५ बजेपछि फासीवादी सेनाले राष्ट्रपति भवनको टेलिफोन इन्टरकम प्रणालीको प्रयोग गरेर राष्ट्रपतिलाई आत्मसमर्पण गर्न र कार्यालय छोड्न आग्रह गर्छन् । उनलाई आफ्ना परिवार र मित्रजनसँगै देश छोड्न एउटा विमानको व्यवस्था गर्ने प्रस्ताव गरिन्छ । जवाफमा एयेन्डे भन्छन्, “गद्दार सैनिक अधिकारी भएकाले स्वाभिमानी मानिस कस्ता हुन्छन् भन्ने विषयमा तिमीहरूलाई अनुमान छैन । उनले अल्टिमेटमको ठाडो अस्वीकार गर्छन् ।
राष्ट्रपति भवन पुगेका सुरक्षा निकाय (अर्धसैनिक बल) का केही उच्चपदस्थ अधिकारीहरूसँग राष्ट्रपति आफ्नो कार्यकक्षमा सङ्क्षिप्त बैठक गर्छन् । उनीहरूले कायरतापूर्वक सरकारको रक्षा गर्न अस्वीकार गर्छन् । राष्ट्रपति उनीहरूलाई अपमानपूर्वक पदबाट बर्खास्त गर्छन् र तत्काल राष्ट्रपति भवन छोड्न आदेश जारी गर्छन् । सुरक्षा अधिकारीहरूसँगको यो बैठक चल्दै गर्दा त्यहाँ तीनजना सैनिक अधिकारीहरू आइपुग्छन् । राष्ट्रपतिले उनीहरूलाई यो समय सैनिक आभूषणमा आएका कसैलाई पनि विश्वास गर्न नसकिने र ला मोनाडाबाट बाहिरिन आग्रह गर्छन् ।
ती सैनिक अधिकारी र अर्धसैनिक बलका उच्चपदस्थ अधिकारीहरू राष्ट्रपति भवन बाहिरिएको केही मिनेटमै राष्ट्रपति भवन रक्षामा खटिएका अर्धसैनिक सुरक्षाकर्मीहरूको टुकडीका नेता लेफ्टिनेन्ट आफ्नो मुख्यालयको आदेशबमोजिम एकजना सिपाहीलाई पठाएर सबै सुरक्षाकर्मी फिर्ता हुन निर्देशन दिन्छन् । उनीहरू तत्कालै आफूसँग भएका हातहतियारसहित ला मोनाडा छोड्छन् । त्यतिञ्जेल भवनको अगाडि प्रतिरक्षात्मक अवस्थामा राखिएका अर्धसैनिक बलका सशस्त्र ट्रकहरू पनि फिर्ता हुन्छन् ।
स्रोत : चिलीमा फासीवादको प्रतिरोध
-1730900112.jpg)
